Er zijn nogal wat kinderen met lees,- schrijf,- leer,- en gedragsproblemen die moeite hebben met de visuele informatieopname en/of –verwerking.
Zien en Zicht
Wat je ogen zien, verwerken je hersenen. Gaat er in dat proces iets fout, dan noem je dat een visuele disfunctie. Goed om te weten hierbij, is dat goed zien wat anders is dan goed zicht.
Zicht: het vermogen om via de ogen licht te ontvangen en dit door te seinen naar de hersenen.
Zien: het vermogen om de binnenkomende visuele informatie op juiste wijze te interpreteren en te begrijpen. Zien doe je met je hersenen.
Visuele vaardigheden
Goed ontwikkelde visuele vaardigheden zijn belangrijk om goed te kunnen zien en waarnemen.
Deze vaardigheden bestaan onder andere uit:
> Oogvolgbewegingen
> Scherpstellen
> Fixeren
> Oog-hand coördinatie
> Perifere waarneming (zijzicht)
> Diepteperceptie
Wanneer een kind deze vaardigheden als baby, peuter en kleuter niet goed aanleert, kan het later in de problemen komen bij het leren lezen en schrijven. Een goede lezer ziet een bepaalde lettercombinatie en herkent deze meteen als een woord met een bepaalde klank en betekenis. Maar als je je tijdens het lezen teveel moet inspannen om de woorden enkel te zien (samenwerking tussen beide ogen), of om de plaats op de bladzijde te behouden (oogbewegingen) en/ of teveel moeite moet doen om scherp te zien (scherpstelling) zal dit het lezen enorm beïnvloeden. Wat kinderen dan vaak gaan doen is meer op de klank van een woord afgaan dan op het visuele beeld. Dit zijn kinderen die langzaam, spellend en/of radend gaan lezen. Zo proberen ze toch snel te zijn, ondanks dat ze een woord niet visueel herkend hebben.
Fixatie Disparatie (visuele disfunctie)
Als je ergens naar kijkt moeten beide ogen naar hetzelfde punt kijken. Wanneer dit niet gebeurt, fixeer je (kijken) disparaat (niet goed). De hersenen kunnen de beelden van de beide ogen niet tot één enkel beeld versmelten, waardoor het zien onduidelijk wordt. Dit kan wazig zicht of onrustig gedrag veroorzaken.
Als de ogen niet goed samenwerken, zoals hierboven op het rechter plaatje, kunnen kinderen tijdens het lezen het volgende ervaren:
Visuele problemen, zoals een verminderde of onjuiste oogsamenwerking, kunnen leiden tot visuele stress. Deze stress uit zich vaak in een verzameling vage, maar zeer vervelende klachten bij kinderen (en volwassenen).
Voorbeelden zijn:
> Leer-, schrijf- en leesproblemen in allerlei vormen
> Concentratie problemen
> Problemen met de grove- en/of fijne motoriek
> Oog-hand coördinatie uit balans
> Het vermijden van leeswerk
> Hoofdpijn
> Brandende of jeukende ogen
> Gedragsproblemen
Verwarring met dyslexie
Visuele problemen kunnen er toe leiden dat kinderen een grote achterstand op het gebied van lezen en/ of spelling krijgen. Hierdoor wordt er gedacht aan dyslexie en wordt er een dyslexieverklaring afgegeven, terwijl er eigenlijk sprake is van een visuele disfunctie.
Bekijk eens het filmpje over Fixatie disparatie vs. Dyslexie.
Visuele screening
Tijdens een visuele screening bekijk ik de visuele vaardigheden van een kind. Hierbij maak ik onder andere gebruik van een bioptor. Dit is een meetinstrument dat de ogen veraf en dichtbij test en waarbij je met behulp van testkaarten kijkt naar onder andere de oogsamenwerking, dieptezicht, stand van de ogen en de oog- hand coördinatie. Alle testresultaten worden uiteindelijk naast elkaar gelegd en besproken. Zo kan er een plan van aanpak gemaakt worden.
Door middel van reflexintegratie en oogoefeningen kan er geoefend worden met de visuele vaardigheden.